1.Пачатак вызвалення тэрыторыі БССР ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў 2

2.Падрыхтоўка аперацыі "Баграціён", яе галоўныя пункты 4

3. Аперацыя "Баграціён", вызваленне тэрыторыі БССР ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў 5

4. Уклад народа Беларусі ў разгром фашызму ў гады Другой сусветнай вайны 9

Спіс літаратуры 13

Пасля перамогі ў Курскай бітве Чырвоная Армія разгарнула стратэгічнае наступленне на фронце 2000 км. ад Невеля да Чорнага мора. На цэнтральным участку фронта войскі Заходняга, левага крыла Калінінскага і Цэнтральнага франтоў выйшлі да ўсходніх раёнаў Беларусі і пачалі вызваленне яе тэрыторыі 23 верасня 1943 г. 13-я армія Цэнтральнага фронту фарсіравала Дняпро і вызваліла першы раённы цэнтр рэспублікі - Камарын. 25 верасня войскі 65-й арміі авалодалі райцэнтрам Гомельскай вобласці - Церахоўкай. 26 верасня войскі 3-й і 50-й армій Бранскага фронту (расфарміраваны 10 кастрычніка 1943 г.) вызвалілі раённы цэнтр Магілёўскай вобласці - Хоцімск. 29 верасня гітлераўцы былі выбіты з горада Крычаў. Пераадольваючы ўпартае супраціўленне ворага, часці 49-й арміі фарсіравалі Сож, і 28 верасня вызвалілі райцэнтр Мсціслаў і выйшлі на р.Проня.У гэты дзень чырвоны сцяг узвіўся над райцэнтрамі Касцюковічы і Клімавічы, 2 кастрычніка над Дрыбіным.

Плануючы далейшыя ваенныя дзеянні ў кастрычніку і лістападзе 1943 г. Стаўка Вярхоўнага Галоўнакамандавання паставіла перад савецкімі войскамі задачу разграміць нямецкую групу армій "Цэнтр" і ачысціць ад акупантаў усю тэрыторыю Беларусі. Для гэтага прыцягваліся войскі трох франтоў:Калінінскага (з 20 кастрычніка перайменаваны ў 1-ы Прыбалційскі). Заходняга і Цэнтральнага.

Планы былі вельмі вялікія, але яны не ўлічвалі суадносіны сіл бакоў. Стаўка меркавала, што гітлераўцы ў летняй кампаніі 1943 г. панеслі такія вялікія страты і настолькі дэмаралізаваны, што не здолеюць стрымаць наступленне савецкіх войск. Аднак, для гэткіх аптымістычных прагнозаў падстаў яшчэ не было.

Восенню 1943 г., пасля разгрома фашысцкіх войскаў пад Курскам, пачалося выгнанне ворага з акупіраванай тэрыторыі Беларусі. 23 верасня быў вызвалены першы раённы цэнтр БССР Камарын. Асенне-зімовае наступленне прынесла вызваленне 36 раёнам і двум абласным цэнтрам - Гомелю і Мазыру, быў фарсіраваны Днепр у раёне Лоева. У 1944 г. пачаўся завяршальны этап Вялікай Айчыннай вайны - поўнае выгнанне акупантаў з савецкай зямлі. Значную ролю ў рашэнні задач на гэтым этапе адыграла Беларуская наступальная аперацыя, вядомая пад кодавай назвай "Баграціён".

Лінія фронту ў Беларусі ўяўляла сабой выступ. Гэты выступ атрымаў назву "Беларускі балкон". Утрыманню гэтага выступу гітлераўскае камандаванне надавала асаблівае значэнне, бо ён прыкрываў галоўныя напрамкі - усходне-прускі і варшава-берлінскі. Па берагах рэк - Заходняй Дзвіны, Дняпра, Бярэзіны, Нёмана - былі падрыхтаваны і абарончыя рубяжы, гарады Віцебск, Магілёў, Полацк, Мінск, Орша, Бабруйск, Барысаў аб'яўлены крэпасцямі, якія не належаць здачы.

Наступленне пачалося ў кастрычніку і працягвалася на шырокім фронце да канца 1943 г. У выніку цяжкіх кравапралітых баёў гітлераўцам удалося спыніць наступленне Прыбалційскага фронту. У снежні 1943 г. наступленне аднавілася. 24 снежня быў вызвалены райцэнтр Гарадок. Далейшыя спробы савецкіх войск прарвацца да Віцебска поспеху не мелі. 3 лютага 1944 г. наступленне пачалося зноў. Але ўсе намаганні вызваліць Віцебск не ўдаліся.

На магілеўскім напрамку да канца 1943 г. войскі заходняга фронту сем разоў пераходзілі ў наступленне, але задач сваіх не выканалі. Панёсшы вялізныя страты ( напрацягу шасці месяцаў яны згубілі забітымі, параненымі і прапаўшымі без звестак 330 тыс. салдат і афіцэраў), яны змаглі прасунуцца толькі на 10-20 км.

Войскі Цэнтральнага фронту (20 кастрычніка 1944 г. перайменаваны ў Беларускі) 16 кастрычніка фарсіравалі Дняпро і вызвалілі Лоеў. 18 лістапада вораг быў выгнаны з Рэчыцы, а 26 лістапада Чырвоны сцяг быў падняты над Гомелем. 14 студзеня 1944 г.былі вызвалены Мазыр і Калінкавічы. 21 лютага 3-я армія 1-га Беларускага фронту (17 лютага Беларускі фронт быў перайменаваны ў 1-ы Беларускі) пачалі наступленне ў раёне Рагачова. 24 лютага яны штурмам авалодалі Рагачовым і прасунуліся да р.Друць.

Восенню і зімой 1943-1944 г, войскі Чырвонай Арміі поўнасцю ці часткова вызвалілі 36 раёнаў нашай рэспублікі, 36 райцэнтраў і два абласных цэнтры - Гомель і Мозыр. Занялі зручныя пазіцыі, з якіх летам 1944 г. пачалася Беларуская наступальная аперацыя "Баграціён". Наступленне савецкіх войск на беларускай зямлі праходзіла ва ўмовах усеагульнай падтрымкі і дапамогі з боку партызан і ўсяго насельніцтва рэспублікі.

1. Беларусь у гады Вялiкай Айчыннай вайны: Праблемы гiстарыяграфii i крынiцазнаўства / Нац. акад. навук Беларусi. Iн-т гiсторыi; Навук. рэд: Паўлаў Я.С., Лiтвiн А.М.; Рэц.: Марчанка I.Я. i iнш. - Мiнск: Бел. навука, 1999. - 253с.

2. Гiсторыя Беларусi: вучэбны дапаможнiк для студэнтау ВНУ. У 2 ч. Ч. 2: Люты 1917 г. - 2000 г. / Я. К. Новiк [и др.]; пад рэд. Я.К. Новiка i Г.С. Марцуля. - 2-е выд., перапрац. i дап. - Мiнск: Унiверсiтэцкае, 2001. - 464 с.

3. Греджев, В.А. Жилин, В.А. Кольтюков, А.А. Операция "Багратион": 23.06-29.08 1944г.: Освобождение Белоруссии. /В.А.Греджев. - М. - 2004. - Олма медиа групп Олма-Пресс. - 488 с.

4. Котов, А. И. Беларусь в период Второй мировой и Великой Отечественной войны (1939-1945 г. г.) : хронологический справочник / А. И. Котов. - Минск: Энциклопедикс, 2004. - 43 с.

5. Новiкаў, С. Я. Ваенная гicторыя Беларусi 1941-1945 гг. у кантэксце гicтарыяграфiчнай кампаратывiстыкi / С. Я. Новiкаў; С. Я. Новiкаў // Весцi НАН Беларусi. Сер. Гуманiтарных навук. - 2007. - N 3. - С. 70-76.

6. Энцыклапедыя гiсторыi Беларусi: У 6 т. Т. 2. Белiцк - Гiмн / Беларус. Энцыкл.; Рэдкал.: Б. 1. Сачанка (гал. рэд.) i iнш.; Маст. Э.Э. Жакевiч. - Мн.: БелЭн, 1994. - 537 с.

Примечаний нет.